Wyzwania zielonej transformacji
Wszyscy chcemy mieszkać w czystym, zdrowym otoczeniu. Jednak zmniejszanie wpływu człowieka na środowisko wiąże się nie tylko ze zmianami nawyków i wyrzeczeniami zwykłych ludzi, ale też ogromnymi inwestycjami ze strony przemysłu, który musi dostosować swoją działalność do coraz bardziej rygorystycznych norm. By związane z tym koszty nie doprowadziły do utraty konkurencyjności, wyhamowania rozwoju i wyprowadzenia inwestycji do innych krajów, w transformacji ekologicznej należy poszukiwać sposobów na budowanie wartości.
Wszyscy chcemy mieszkać w czystym, zdrowym otoczeniu.
Unijna polityka klimatyczna jest jednoznaczna – do 2050 r. Wspólnota ma być neutralna klimatycznie. Jednak na drodze do niej państwa członkowskie czeka inny kamień milowy, czyli cel ograniczenia emisji netto gazów cieplarnianych do 2030 r. o co najmniej 55% w porównaniu z poziomem z roku 1990. W dużej mierze będzie można go zrealizować zmieniając miks paliwowy – zastępując węgiel paliwami niskoemisyjnymi czy źródłami odnawialnymi. Istnieje jednak druga część tego procesu, czyli konieczność zwiększenia efektywności dystrybucji ciepła oraz zmniejszenia zapotrzebowania na nie.
Zmiany klimatyczna to tylko część wyzwań środowiskowych, z którymi musi mierzyć się współczesna ludzkość. Wzrost temperatur przekłada się na również na problem z wodą. Coraz częściej jesteśmy świadkami gwałtownych burz i innych nagłych zjawisk atmosferycznych, powodzi i podtopień, po których następują okresy suszy. Równowaga wodna została zachwiana, w wielu rejonach świata na trwałe, co skutkuje masowymi migracjami.
Jednocześnie wzrost konsumpcji prowadzi do większego zużycia zasobów: energii i wody, a nie są one nieograniczone. Konsumując produkujemy coraz więcej odpadów, zanieczyszczając przy tym środowisko.
Problemy środowiskowe nakładają się jeden na drugi i dodatkowe mają wpływ na inne wyzwania o charakterze cywilizacyjnym. Czy w takim wypadku, mimo wysokiego skomplikowania, można znaleźć receptę, chociaż częściowo przyczyniającą się do ich rozwiązania? Owszem, jedną z takich koncepcji jest gospodarka o obiegu zamkniętym.
To jeden z najpopularniejszych w ostatnim czasie tematów dyskutowanych przez ekspertów, polityków oraz przedstawicieli z obszaru usług środowiskowych. I chociaż nie każdy zdaje sobie sprawę, co ona oznacza, to wpisujące się w nią projekty są już realizowane w naszym kraju. Prawie wszyscy słyszeli o recyklingu, czyli przetwarzaniu odpadów. Gospodarka o obiegu zamkniętym ma jednak znaczenie szersze znaczenie. Chociaż pierwszym priorytetem powinno być ograniczanie zużycia, to sam GOZ jest koncepcją zmierzającą do racjonalnego wykorzystywania zasobów oraz ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko wytwarzanych produktów, które - podobnie jak materiały oraz surowce - powinny pozostawać w gospodarce tak długo, jak jest to możliwe.
Jedną z firm promujących rozwiązania z obszaru gospodarki o obiegu zamkniętym jest Veolia.
Zgodnie ze strategicznym planem przyjętym przez grupę na całym świecie Veolia ma stać się punktem odniesienia dla sektora w zakresie transformacji ekologicznej. To także nasza ambicja, ponieważ jako główny gracz na polskim rynku usług komunalnych zdajemy sobie sprawę, że naszym obowiązkiem jest być liderem zarówno w zrównoważonym zarządzaniu zasobami, jak i w dążeniu do bardziej ekologicznego modelu gospodarki o obiegu zamkniętym. Te nadrzędne cele napędzają nie tylko zmiany dokonane w inwestycjach i innowacjach firmy, ale stały się również nieodłączną częścią postaw naszych pracowników i codziennego życia – mówi Frederic Faroche, prezes zarządu i dyrektor generalny Grupy Veolia w Polsce.
W praktyce wdrożenia rozwiązań z obszaru gospodarki o obiegu zamkniętym łączą zarządzanie energią, wodą i odpadami.
Przykładem takiego projektu zrealizowanego przez Veolię może być instalacja odzysku ciepła w poznańskiej fabryce Volkswagena. Odlewnia jest największym zakładem produkcji głowic cylindrowych w Europie. Wytwarza rocznie 4,47 miliona komponentów, do czego zużywa ponad 30 000 ton aluminium. Pracujące w niej sprężarki wydzielają ciepło, ale ich prawidłowe działanie wymaga odprowadzania go na zewnątrz. Tradycyjnie odbywa się to poprzez wodę chłodzącą, która przekazuje je do atmosfery za pośrednictwem chłodni wentylatorowych. Dzięki stworzonej przez Veolię instalacji ciepło jest odzyskiwane i przekazywane do ogrzewania budynków za pośrednictwem miejskiej sieci cieplnej. To z kolei oznacza oszczędności w zużyciu paliw kopalnych oraz mniejszą emisję dwutlenku węgla do atmosfery o ponad tysiąc ton rocznie.
Inne przedsięwzięcie zgodnie z ideą GOZ Veolia zrealizowała w Miasteczku Śląskim. W wyniku skutecznej współpracy z władzami samorządowymi i Hutą Cynku stworzono rozwiązanie, pozwalające na wykorzystanie gazu powstającego w procesie przetwarzania cynku i ołowiu do ogrzewania miasta. Z 6,4 mln m3 gazu odpadowego uzyskuje się 70 tys. GJ ciepła. W ramach projektu Veolia rozwinęła dwukrotnie sieć dystrybucyjną (o 9 km), podłączając do niej 150 budynków mieszkalnych oraz obiekty użyteczności publicznej. Przeprowadzone zmiany przyniosły korzyści każdej ze stron, ale przede wszystkim mieszkańcom Miasteczka Śląskiego. Cena ciepła została obniżona o 9%, a dzięki likwidacji indywidualnych pieców zmniejszono niską emisję, co poskutkowało poprawą jakości powietrza.
Rozwijanie koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym oznacza zatem znajdowanie zastosowania dla zasobów, które dotąd były uznawane za nic nie warte odpady. Tak jak pozostałości procesów spalania węgla, które kiedyś trafiały do stawów osadowych przy elektrociepłowniach. Obecnie spółka zależna Veolii EKO-ZEC przetwarza je na półprodukty dla budownictwa, na przykład jako domieszki do cementów czy materiał służący do wytwarzania produktów ceramicznych, co pozwala na ograniczenie zużycia surowców pierwotnych oraz niższe koszty finansowe i środowiskowe.
Gospodarka w obiegu zamkniętym może być impulsem rozwojowym i źródłem budowania wartości. Poszukiwanie efektywności energetycznej oraz przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym nie jest tylko zmianą systemową, która objawia się w kilku obszarach. To również bodziec do tworzenia innowacji oraz szansa na rozwój na wielu obszarach nauki. Zaczynając od poprawy stanu środowiska, poprzez generowanie nowych miejsc pracy, realny wpływ na gospodarkę państwa, aż po podniesienie innowacyjności Polski i uczynienie z niej punktu odniesienia w tej dziedzinie.
Projekty, takie jak te realizowane przez Veolię, mają bezpośrednie przełożenie ekonomiczne i środowiskowe na firmy i lokalne społeczności. Ich celem jest ograniczenie zużycia zasobów, na przykład paliw czy wody, lub ich ponowne wykorzystanie, co oznacza nie tylko mniejszy negatywny wpływ na środowisko, ale równocześnie oszczędności, a uwolnione w ten sposób środki można przeznaczyć na inwestycje rozwojowe – mówi Frédéric Faroche, prezes zarządu Grupy Veolia w Polsce.