Smart cities i inteligentne sieci
Transformacja energetyczna nie oznacza jedynie wymiany źródeł węglowych. To także zwiększanie efektywności zarządzania energią, prowadzące do jej mniejszego zużycia, a co za tym idzie do redukcji emisji i kosztów dla odbiorców. Z myślą o tym Veolia wdraża w Polsce inteligentne sieci i usługi ciepłownicze, oparte o rozwiązania cyfrowe.
By energia nie była marnowana, konieczne jest zastosowanie rozwiązań wspierających człowieka.
Kiedyś zarządzanie systemami ciepłowniczymi należało wyłącznie do człowieka. Jednak wraz z rozwojem ośrodków miejskich i zmianami klimatu, staje się to coraz trudniejsze. Już teraz 70 proc. energii w krajach Unii Europejskiej zużywa się w miastach, a wraz z koncentracją populacji na obszarach zurbanizowanych, wyzwania będą narastały. By energia nie była marnowana, konieczne jest zastosowanie rozwiązań wspierających człowieka. Tu z pomocą przychodzą rozwiązania z obszaru tzw. smart city – inteligentnego miasta.
Inteligentne rozwiązania to takie, które pozwalają na niemal pełną optymalizację działania sieci ciepłowniczej, przebiegającą w sposób dynamiczny i w pełni zautomatyzowany. Umożliwiają kontrolę kosztów dostaw i zużycia ciepła oraz elastyczne zarządzanie jego dystrybucją i magazynowaniem, niezależnie od tego, czy pochodzi ze źródeł rozproszonych czy scentralizowanych.
Jedną z firm wdrażających takie rozwiązania w Polsce jest Veolia. Przykładem może być Inteligentna Sieć Ciepłownicza w Warszawie – najbardziej innowacyjne przedsięwzięcie w historii polskiego ciepłownictwa. W projekcie wykorzystano zaawansowane narzędzia teleinformatyczne do usprawnienia funkcjonowania miejskiej infrastruktury. W tym wypadku zastosowano rozwiązania z zakresu Internetu Rzeczy (IoT) oraz zaawansowanej analityki, a skala przedsięwzięcia jest o tyle imponująca, że stołeczna sieć ciepłownicza liczy sobie 1800 km i jest największa w całej Unii Europejskiej. W projekcie digitalizacji zastosowano technologie, które pozwalają zdalnie i w czasie rzeczywistym monitorować oraz kontrolować pracę trzech przepompowni, 79 komór ciepłowniczych oraz 2,5 tys. węzłów cieplnych. Wcześniej każda zmiana ustawień odbywała się w miejscu ulokowania poszczególnych elementów. W wyniku przebudowy całe zarządzanie odbywa się z jednego centrum decyzyjnego. System zapewnia również dyspozytorom stały dostęp do niezbędnych danych, a także „podpowiada” optymalne rozwiązania w oparciu o analizę danych bieżących i historycznych, dzięki czemu można lepiej zarządzać zapotrzebowaniem na ciepło. To z kolei przekłada się na wyższą efektywność sieci i mniejsze straty ciepła, a więc i mniejszy ślad węglowy.
Podobne działania Veolia prowadzi w Łodzi, gdzie wymieniono blisko 85% systemów sterowania węzłami, co umożliwi lepsze zarządzanie siecią ciepłowniczą i ograniczenie strat, w tym strat powstających w źródłach. Przeciętnie jeden system na węźle pozwala na redukcję strat o 1 TOE (czyli prawie 42 GJ), co dla łódzkiego systemu ciepłowniczego oznacza poprawę efektywności energetycznej o 9 000 TOE dla już zrealizowanych inwestycji, a w kolejnych latach potencjał w tym obszarze wynosi 1 500 TOE.
Tego typu projekty modernizacyjne, nakierowane na zwiększenie efektywności dystrybucji ciepła będą prowadzone również w kolejnych latach, stanowiąc uzupełnienie inwestycji transformacyjnych związanych ze zmianą miksu paliwowego: podłączania źródeł gazowych w okresie przejściowym, większe wykorzystanie OZE, energii od prosumentów i odzysku ciepła.
Jednak cyfryzacja nie odbywa się jedynie na poziomie sieci dystrybucyjnej – korzystać mogą z niej także zarządzający budynkami, do których dostarczane jest ciepło. Usługa BES (Building Energy Services), oferowana miastom przez Veolię, to monitorowanie on-line lokalizacji i danych węzłów ciepłowniczych, optymalizacja ich pracy wraz z prognozowaną pogodą.
Dlaczego to takie istotne? Wymiana źródeł wiąże się z ogromnymi kosztami. By je ograniczać, konieczne jest również zmniejszanie zużycia. W innym wypadku zmiany będą prowadzić do wykluczenia energetycznego, ponieważ energia będzie zbyt droga. Z tego powodu transformacja musi odbywać się w sposób całościowy.